Doorbreken van je routines is een bron van creatieve vernieuwing

DENKEN IN KUNST | Routines doorbreken

Doorbreken van je routines is een bron van creatieve vernieuwing

Ontdek hoe simpele veranderingen in je dagelijks leven kunnen leiden tot verrassende creatieve doorbraken

In het kort: 

• Door je dagelijkse patronen bewust te doorbreken—zoals een keer een andere route naar je werk of naar huis te nemen of eens een heel ander ontbijt kiezen, stimuleer je je creativiteit vanuit totaal onverwachte hoeken.

• Nieuwe zintuiglijke ervaringen activeren je brein. Ze helpen je om originele verbanden te leggen door het nieuwe toe te voegen aan het bestaande. Een proces dat essentieel is voor het maken van vernieuwende kunst.

• Creatieve groei vraagt om voortdurende actie en verandering, waarbij het doorbreken van kleine gewoontes al kan leiden tot grote innovatieve sprongen in je artistieke werk.

Elke kunstenaar kent het wel

Het gevoel dat je werk zo voorspelbaar wordt, in elk geval voor jezelf. Dat je inspiratie zienderogen lijkt op te drogen. Op zulke momenten kan het wonderen doen om iets ogenschijnlijk kleins te veranderen. En dan hebben we het over je dagelijkse routine. Door eens een keer bewust te breken met het oude en vertrouwde, zorg je voor ruimte voor zeer verrassende ideeën. Een verandering stimuleert je hersenen, doorbreekt je automatische denkpatronen en opent de deur naar allerlei nieuwe invalshoeken in je werk.

Kleine veranderingen geven grote impact

Nee, je hoeft echt niet meteen je hele leven om te gooien om innovatie te vinden. Begin met gewone simpele dingen. Neem eens een andere route naar je atelier of werkplek. Stap eens op de fiets in plaats van de auto te nemen. Kies eens een ontbijt dat je nog nooit eerder gegeten hebt. Deze ogenschijnlijk maar onbeduidende acties zetten toch je hersenen in een andere stand. Je komt op nieuwe plekken. Je ziet andere gezichten. Je ruikt andere geuren. En zonder dat je het doorhebt, verandert ook je manier van denken en waarnemen.

Nieuwe prikkels voor je zintuigen

Kunst ontstaat vaak uit het verwerken van indrukken die de kunstenaar in een andere context heeft opgedaan. Wanneer je elke dag steeds maar dezelfde indrukken opdoet, wordt het voor je brein steeds maar lastiger om die indrukken tot iets nieuws om te vormen. Nieuwe zintuiglijke ervaringen—zoals een onverwacht gesprek op een andere bushalte of het proeven van onbekende smaken—kunnen net de noodzakelijke brandstof zijn voor originele ideeën. Juist omdat het brein zo lekker gewend is geraakt aan het overbekende, vallen de nieuwe prikkels daar extra op. En dat activeert allerlei nieuwe  creatieve processen.

Creatieve hersenen houden van afwisseling

Neurowetenschappelijk onderzoek toont aan dat creativiteit floreert bij afwisseling. Wanneer we nieuwe dingen doen, maakt ons brein nieuwe verbindingen aan. Creatieve ideeën ontstaan niet in een vacuüm, maar juist op het snijpunt van verschillende ervaringen, wisselende contexten en gevarieerde invloeden. Door je routine eens stevig te doorbreken vergroot je de kans dat er onverwachte verbanden ontstaan. En juist die onverwachte verbanden zijn vaak de kern van innovatieve kunst.

Bewuste verwarring als creatieve methode

Soms is het wel eens goed om jezelf expres een beetje in de war te brengen. Door dingen eens totaal anders te doen dan normaal, raak je even uit balans. Maar die tijdelijke verwarring, hoe kort dan ook, zorgt ervoor dat je niet op je automatische piloot kunt functioneren. Je moet opnieuw keuzes maken, opnieuw kijken. Dit dwingt je om alert te zijn, bewuster waar te nemen en dus ook bewuster je kunst te maken. Denk aan Picasso, die bewust allerlei gangbare technieken in zijn tijd doorbrak, met als doel zijn werk steeds maar opnieuw te vernieuwen.

Een paar praktische oefeningen om je routine te doorbreken

Hier zijn enkele ideeën om direct toe te passen:

• Gebruik eens je niet-dominante hand bij het schetsen.

• Wissel je creatieve medium een dag om: Schilder als je normaal tekent. Of werk eens met klei als je normaal fotografeert.

• Ga werken op een onbekende plek. In een café, een bibliotheek of op een bankje in het park met scharrelende duiven om je heen. Geen inspiratie? Hier onder staat een lijst om je op weg te helpen.

• Kies een thema voor je werk dat je normaal gesproken zou vermijden.

• Stel jezelf de opdracht om een kunstwerk te maken met slechts drie materialen, die je toevallig in huis vindt.

Dit soort kleine en simpel uit te voeren experimenten, waar er honderden van te bedenken zijn, zetten je hersenen op scherp. En ze brengen fors wat nieuwe dynamiek in je werk.

Je omgeving als inspiratiebron

Vaak zoeken kunstenaars inspiratie binnen zichzelf. Maar juist de buitenwereld zit boordevol onverwachte ideeën. Door letterlijk andere paden te bewandelen, stap je buiten je mentale comfortzone. Misschien zie je een kleurcombinatie op straat die je nog nooit eerder hebt overwogen. Of je hoort een dialect dat je inspireert tot tekst of klank. De wereld verandert als jij de manier verandert hoe je in je omgeving beweegt.

Innovatie begint vooral bij jezelf

Wil je als kunstenaar blijven groeien, dan is stilstaan geen optie. Creativiteit en innovatie zijn niet alleen een kwestie van inspiratie, maar vooral ook van actie. Door regelmatig je routines te doorbreken, blijf je jezelf uitdagen. Je blijft openstaan voor nieuwe mogelijkheden, voor onverwachte vondsten. Het is een manier van leven én een methode om steeds opnieuw fris, origineel en relevant werk te maken. 

Tot slot

Dus ben jij als kunstenaar toe aan vernieuwing in je werk? Ontdek hoe simpele veranderingen in je dagelijks leven kunnen leiden tot verrassende creatieve doorbraken.

Nog wat suggesties? Hier zijn er een paar

Wil je nog wat voorbeelden waar je je terug zou kunnen trekken? Hier zijn wat suggesties die je kunt gebruiken om je brein aan de gang te zetten om de beste plek voor je te te vinden:

1. Bos, natuurgebied, waterkant, steiger;
2. Strand, duinen;
3. Berglandschap, heuvelland;
4. Rivier, meer, plassen, vennen;
5. Stadspark, bankjes, kunstwerken, vaak apart aangelegd;
6. Botanische tuin, mooi onderhouden, veel variatie;
7. Oude ruïne, kasteel;
8. Industrieterrein;
9. Museum (kunst, geschiedenis);
10. Galerie, kunstbeurs;
11. Bibliotheek, archief;
12. Koffiebar, café;
13. Treinstation;
14. Luchthaven (kijken wie er allemaal voorbij komen);
15. Dierentuin;
16. Aquarium;
17. Rommelmarkt, kringloopwinkel;
18. Historische binnenstad;
19. Verlaten gebouwen (vraag wel toestemming);
20. Markthal, boerenmarkt;
21. Festival, evenemententerrein;
22. Kunstacademie, workshopruimte;
23. Kerk, kathedraal;
24. Binnentuin, kloostertuin, kasteeltuin;
25. Camping, natuurkampeerterrein;
26. Strandtent buiten het seizoen;
27. Boerderij, pluktuin;
28. Garage, werkplaats (industrie / techniek);
29. Dak van een hoog gebouw (met uitzicht over de stad);
30. Zwembad, zwemsteiger;
31. Spookdorp, verlaten dorp;
32. Scheepswerf, haven;
33. Ondergronds (kelder, grot, bunker);
34. Theaterzaal, lege bioscoop;
35. Stationair geparkeerd oud voertuig (bus, treinwagon);
36. Oud klooster, abdij;
37. Straat met veel graffiti;
38. Treinreis maken en onderweg tekenen/schetsen;
39. Landgoed, buitenplaats;
40. Snelwegrestaurant (sfeer van tussenstops);
41. Stadsrand, rafelranden van de stad;
42. Openluchtzwembad (buiten het seizoen leeg, verlaten);
43. Kinderboerderij;
44. Speeltuin (bij voorkeur buiten schooltijden);
45. Begraafplaats;
46. Boot, pont over een rivier;
47. Vensterbank van een oud huis (als gast bij iemand);
48. Kunstenaarsresidentie (kort verblijf elders);
49. Winkelcentrum (voor contrast tussen commercie en kunst);
50. Eiland (bijvoorbeeld Waddeneiland, rust en nieuwe perspectieven).